کتاب حاضر در دو بخش مجزا، اما مرتبط، به بررسی تطبیقی دو حوزهٔ مهم در تاریخ نمایش میپردازد: نخست، نمایش ایرانی در بستر تاریخ اجتماعی و فرهنگی دورهٔ قاجار، و دوم، کمدیا دلارته بهعنوان یکی از جریانهای تأثیرگذار در تئاتر کلاسیک اروپا. در بخش نخست، با تمرکز بر دورهٔ قاجار، نویسنده کوشیده است تا زمینههای تاریخی، اجتماعی و زیباشناختی شکلگیری نمایش ایرانی را در این عصر تحلیل کند و فرآیند تدریجی گذار از نمایشهای سنتی به اشکال نوینتر و ساختارمندتر را بررسی نماید. این بخش با تأکید بر بهروزرسانی نمایش ایرانی، تلاشی است برای بازخوانی ظرفیتهای فرمی و محتوایی نمایشهای بومی در مواجهه با تغییرات دوران مدرن. بخش دوم به تحلیل ریشهها، ساختار و کارکردهای نمایشی کمدیا دلارته اختصاص دارد. این فرم نمایشی که در قرن شانزدهم در ایتالیا شکل گرفت، بهواسطهٔ شیوههای خاص اجرا، تیپهای شخصیتی، و اتکای آن بر بداههپردازی، نقش مهمی در شکلگیری سنت تئاتر اروپایی ایفا کرده است. در این بخش، نویسنده با نگاهی تحلیلی، جنبههای زیباییشناختی، بدنی و اجتماعی این فرم را واکاوی کرده و نسبت آن را با جریانهای معاصر بازیگری و کارگردانی نیز مورد توجه قرار داده است. کتاب در مجموع، تلاشی است در جهت بازاندیشی نسبت میان نمایش ایرانی و اروپایی از منظر تاریخی و اجرایی، با هدف برجستهسازی امکان گفتوگوی میانفرهنگی در گسترهٔ هنرهای نمایشی.
دومان ریاضی، پژوهشگر تاریخ تئاتر، مترجم، مدرس و کارگردان این هنر است. او در مسیر مطالعات دانشگاهی خود، دکترای تخصصی در تاریخ تئاتر را از دانشگاه فلورانس و دورهٔ فوقدکتری را در همان حوزه از دانشگاه تورنتو به پایان رسانده است؛ و بدینسان، در زمرهٔ معدود پژوهشگرانی قرار دارد که مطالعات نظری و تجربی تئاتر را در گسترهای فراتر از مرزهای جغرافیایی دنبال کردهاند.
کار علمی او در تقاطع سه حوزهٔ اصلی متمرکز است: بازاندیشی و بهروزرسانی نمایش ایرانی، کمدیادلارته و خوانشهای انتقادیِ تاریخی از اجرا در نسبت با تحولات فرهنگی و اجتماعی. او در فاصلهای نزدیک به هشت سال دستیار سیرو فررونه، یکی از بزرگترین استادان جهانی در حوزهٔ کمدیادلارته، بوده و این همکاری، تجربهای منحصربهفرد از تلفیق آموزش عملی، مطالعات آکادمیک و سنتهای زندهٔ تئاتر را برای او رقم زده است.
او همزمان با تدریس در دانشگاهها و مدارس هنرهای نمایشی، در تولید آثار نمایشی و ترجمهٔ متون تخصصی تئاتر نیز فعال بوده و نگاه بینافرهنگیاش، هم در صحنه و هم در صفحه، حضوری محسوس دارد. کتاب حاضر، نمایش در سفر، گردآوردی از تأملاتیست که در بستر تحقیق، آموزش و کارگردانی در طی یک دهه شکل گرفتهاست. نویسنده با وقوف به ناتمامی ذاتی هر پژوهش، این مقالات را نه بهعنوان پاسخ، بلکه بهمثابه پرسشهایی رو به آینده، در اختیار خواننده میگذارد. چرا که در نگاه او، تئاتر نه امری ایستا، بلکه سفری است پیوسته؛ و آنچه اصالت دارد، گفتوگویی است که در این مسیر شکل میگیرد
فهرست مقالات کتاب:
سفر اروپائی مظفرالدینشاه و رهآورد هنری آن
بهروزرسانی نمایش ایران در دوره قاجار
انجیر خچو
اپرا به مثابه یک فرهنگ
گوسان پارسی – کریشنا هندی
بداههپردازی در کمدیادلارته
نقش کارلو گولدونی در روند رو به رشد کمدیادلارته
آقای آرلکینو
پشت نقابهای خندان
از زاننی تا دن جواننی
برای مطالعه بیشتر روی این لینک کلیک کنید
برای تهیه کتاب روی این لینک کلیک کنید
ارسال نظرات