سیاست‌های مهاجرتی کانادا بین اقوام تفاوت می‌گذارد

در روزهای اخیر، بارها در رسانه «هفته» درباره کسانی گفتیم و نوشتیم که در کانادا تحصیل می‌کنند و قصد دارند همسرشان را از ایران به کانادا بیاورند اما با مشکلات بسیار زیادی روبرو شده‌اند. آن‌ها از همدیگر جدا مانده‌اند، شرایط ایران آن‌ها را نگران کرده و حتی امکان ارتباط اینترنتی و دیدارهای مجازی را گرفته است و بدتر و اسفناک‌تر از همه اینکه آن‌ها نمی‌دانند تا چه زمانی باید در انتظارِ بهم رسیدن، روزها را شب کنند.

در گفت‌وگو با علیرضا پارسای، مشاور مهاجرت به وضعیت این گروه از زوج‌های ایرانی که از هم دور افتاده‌اند پرداختیم و اینکه چگونه تسهیلات جدید مهاجرتی دولت کانادا می‌تواند برای آنها تاثیرگذار باشد.

دولت کانادا ازیک‌طرف تسهیلات ویژه را برای ایرانیان در نظر گرفته که در نوع خودش تا به امروز اتفاق نیافتاده و از طرف دیگر بسیاری از زوج‌ها هستند که از همدیگر جدا افتاده‌اند، کسانی که اینجا در حال تحصیل هستند و بعد از ماه‌ها و حتی سالها، هنوز نتوانستند همسر و خانواده خود را به کانادا بیاورند و از حق قانونی‌شان استفاده کنند. حتی در این تسهیلات هم هیچ اشاره‌ای به آن‌ها نشده است. چرا؟

علیرضا پارسای: بخشی از این موضوع به ضعف قوانین کانادا بازمی‌گردد. این بحث حتی در پارلمان کانادا موضوع بررسی بوده است. تابستان گذشته تحقیق مفصلی پارلمان کانادا انجام داد و نتیجه آن گزارشی شد که نشان می‌داد متأسفانه دولت کانادا سیاست‌های مهاجرتی‌اش به شکلی است که بین اقوام مختلف، اختلاف زیادی می‌گذارد. برای نمونه، شما اگر یک آمریکایی باشید و بخواهید ویزای تحصیلی کانادا را بگیرید، تقریباً صددرصد این ویزا را به شما می‌دهند مگر اینکه واقعاً مدارکتان ناقص باشد یا اینکه پول نداشته باشد. اگر چینی باشید، ۸۹ درصد این ویزا را می‌گیرید، اگر هندی باشید حدود ۶۴-۶۵ درصد شانس دارید، اگر نیجریه‌ای باشید، ۳۵ درصد و اگر ایرانی باشید حدود ۴۰ درصد شانس study permit دارید و بسته به قومیت، شانس گرفتن ویزای کانادا تغییر می‌کند و هیچ ربطی به توانمندی‌های افراد ندارد.

یک نکته دیگری هم که وجود دارد، این افراد به دنبال مسیرهای دیگری هم می‌روند. مثلاً خیلی از آن‌ها تلاش می‌کنند با MPهای ایرانی صحبت کنند؛ اما کاری از پیش نمی‌برند.

علیرضا پارسای: ببینید در مورد نقشMPها اما همین‌قدر که صدای مردم را به گوش آقای ‌شان فریزر، وزیر مهاجرت می‌رسانند؛ خوب است اما ساختار سیستم قدرت در کانادا جوری بنا شده که اصولاً MP حق دخالت در کار افسر مهاجرت ندارد. ما در حوزه قانونی اصطلاحاً به آن Defriends می‌گوییم. یعنی اینکه شما وقتی کسی را بر سر کاری نهادید، نمی‌توانید هر روز بروید و در کار آن شخص دخالت کنید و بگویید که چرا تو کار را درست انجام نمی‌دهی و این مورد قدرت بسیار بزرگی را به افسران مهاجرت داده، حتی وقتی که به دادگاه می‌رویم، دست و پای آن قاضی دادگاه تا حدود بسیار زیادی بسته است و خیلی از کارها را نمی‌تواند انجام دهد به این دلیل که روال قانونی کانادا جوریست که دست افسر را به شدت برای تصمیم‌گیری باز می‌گذارد.

الان فرهنگی که در آنکارا است، فرهنگ قشنگی نیست. همین‌طور که قبلاً در مورد ورشو نبود ولی الان زمین تا آسمان فرق کرده است. من یک سری تحقیقات انجام دادم و اطلاعاتی را هم به دست آورده‌ام اما هنوز نصف و نیمه است و خیلی زود است تا بخواهم به‌صورت عمومی درباره آن صحبت کنیم اما همین‌قدر بگویم که با یکی از وکلای خیلی خوب کانادا در حال کار هستم تا اگر بشود؛ به طریقی اینها( دفتر مهاجرتی کانادا) را به زمین بنشانیم.

در مورد تسهیلات ویژه دولت کانادا برای ایرانیان بگویید؛ داستان از چه قرار است؟ آیا سابقه داشته که دولت کانادا چنین تصمیم‌هایی را در حوزه مهاجرت برای ایرانیان در نظر بگیرد؟

علیرضا پارسای: حقیقتاً در این ۱۲ سالی که من در حال کارکردن هستم- قبل از این را نمی‌دانم- اولین‌بار است که شاهد چنین چیزی هستم. البته اولین مورد در این زمینه نیست که در چند ماه گذشته اتفاق افتاد، ولی مهم‌ترین و بزرگ‌ترین آن‌هاست که رخ داده است.

اگر بخواهید به‌صورت تیتروار به اتفاقاتی اشاره کنید، که در چند ماه اخیر در حوزه مهاجرت برای ایرانیان رخ داده، چه مواردی را شامل می‌شوند؟

علیرضا پارسای: اولین اتفاقی که افتاد در حوزه پناهندگی بود. وزارت مهاجرت کانادا تصمیم گرفت زمان رسیدگی به (پرونده) پناهندگی ایرانیان را در دادگاه پناهندگی (IRB) کوتاه‌تر کنند و الان زمان دادگاه اکثر ایرانیانی که درخواست پناهندگی می‌کنند، حدود ۹ ماه است درصورتی‌که برای بقیه ملیت‌ها از ۲ سال فراتر رفته است.

بعدازآن ADR (Alternative dispute resolution) - جایگزین حل اختلاف- است. سازمان اجرای احکام قوانین مهاجرتی (CBSA) یک ADR دارد، یعنی اینکه اگر ایرانی‌ها حکم اخراج از کانادا بگیرند، به‌خاطر خطراتی که در ایران است-تا اطلاع ثانوی- از کانادا اخراج نمی‌شوند. این موضوع برای کسانی که درخواست پناهندگی داده‌اند و پناهندگی آن‌ها ریجکت شده و یا در (میان) پروسه‌های دیگر هستند، اتفاق خوبی است برای اینکه تا وقتی‌که دوباره بخواهند به دادگاه مراجعه کنند و مسائل پناهندگی‌شان را پیگیری کنند و یا درخواست Humanitarian (درخواست ویزای بشردوستانه- (H&Cبدهند، اخراج نمی‌شوند.

سومین مورد که در اسفندماه اعلام شد، این بود که، ایرانیانی که حدفاصل اواخر سال ۲۰۲۱ تا اواخر سال ۲۰۲۲ حکم درخواست پناهندگی آن‌ها ریجکت شده، اجازه دارند بلافاصله درخواست اقامت از طریق بشردوستانه بدهند و یا درخواست بدهند که هیچ‌وقت از کانادا اخراج نشوند؛ (در صورتی که) به‌خاطر اپلیکیشنی که به آن پراب می‌گویند؛ در حالت عادی شما باید یک سال صبر کنید تا بتوانید دوباره درخواست بدهید.

چه شده که دولت کانادا و اداره مهاجرت در این چند ماه گذشته با ایرانی‌ها تا این اندازه نرم شده‌اند و سر سازگاری پیدا کرده‌اند؟

علیرضا پارسای: بزرگ‌ترین علت، اتحاد ما است. شما فکر کنید ۸۰ هزار نفر در ریچموندهیل شروع به تظاهرات کرده‌اند یا در مراسم سومین سال سقوط هواپیمای اوکراینی، شلوغی که در میدان «مل لستمن» داشتیم باعث شد نخست‌وزیر کانادا بیاید و با ما صحبت کند. اتحاد و همبستگی ایرانیان فشار بسیار زیادی را به آن‌ها آورده است. در پشت‌صحنه هم خود من شخصاً چند ایمیل به دفتر اداره مهاجرت و به دفتر وزیر زدم و این تغییراتی که الان دارید می‌بینید، نتیجه فشاری است که در چند ماه گذشته، من و همکاران و خیلی افراد دیگر که تحت‌تأثیر (حضور ایرانیان) قرار گرفته بودند، به دولت (برای تغییر سیاست مهاجرتی) وارد کردیم و مجموعه همه اینها دست‌به‌دست هم داد تا دولت کانادا و اداره مهاجرت کوتاه بیایند.

برگردیم به موضوع تسهیلات ویژه دولت کانادا برای ایرانیان که شما درباره آن یادداشتی هم نوشته بودید و در آن به این موضوع اشاره کرده بودید که ایرانیان کانادا باید شرایطی داشته باشند تا بتوانند از این تسهیلات استفاده کنند. این شرایط دقیقاً چه مواردی است و شامل چه کسانی خواهد شد؟

علیرضا پارسای: این تسهیلات برای کسانی است که از اول مارس امسال تا ۲۸ فوریه سال آینده خودشان را به‌صورت قانونی به کانادا رسانده‌اند، ویزای کانادا را دارند و وضعیت قانونی (بودنشان در کانادا) باطل نشده است. فرقی هم نمی‌کند که با ویزای توریستی به کانادا آمده باشند یا ویزای کار و تحصیلی، این تسهیلات شاملشان می‌شود. ولی اگر کسی ویزا نداشته باشد، برعکس تبلیغاتی که ادعا می‌کنند حالا قرار است راحت‌تر به ایرانیان ویزا بدهند، این‌طور نیست، یا حداقل در متن این قضیه (تسهیلات) نیامده است.

این مورد را من در گروه‌های مهاجرتی دیده‌ام، متأسفانه بعضی از تبلیغات مشاوران مهاجرت دارد به این سمت می‌رود که انگار این تسهیلات، روند ویزا دادن به ایرانی‌هایی را که داخل خاک کانادا نیستند، تسهیل می‌کند.

علیرضا پارسای: نه اصلاً این‌طور نیست و در مورد ایرانیان به‌هیچ‌وجه کلمه‌ای در مورد تسریع در public policy (سیاست عمومی) نیامده است و بخش بزرگی (از این تسهیلات) این است که (ایرانیان) اگر داخل خاک کانادا باشند، مثلاً ویزیتور باشند، به راحتی می‌توانند درخواست open work permit بدهند.

یک نکته‌ای را هم که شما الان اشاره کردید و من کمتر جایی دیدم و فکر می‌کنم باید همه به آن توجه کنند، این است که این تسهیلات یک دوره زمانی دارد.

علیرضا پارسای: دقیقاً! از اول مارچ ۲۰۲۳ تا ۲۸ فوریه ۲۰۲۴ است، یعنی ۱۲ ماه این تسهیلات وجود دارد.

مورد دیگری که به آن اشاره کردید، تسهیلاتی برای تمدید ویزای فردی است که در خاک کانادا است. یعنی اگر کسی با ویزا اینجاست، می‌تواند داخل خاک کانادا و براساس این تسهیلات ویزای خودش را تمدید کند. درست است؟

علیرضا پارسای: بله. فرض کنید مادری با ویزای ویزیتوری آمده است و تمایل دارد که زمان بیشتری بماند، او می‌تواند از همین‌جا درخواست تمدید ویزا بدهد. البته این موضوع جدیدی نیست و قبلاً هم می‌توانستند این کار را انجام بدهند؛ ولی اتفاقی که این وسط افتاده، این است که احتمال تمدید به دلیل public policy بسیار بالا می‌رود و دیگر نیازی به پرداخت صد دلار (برای) processing وجود ندارد.

درباره مجوز تحصیلی (Study permit) در این بسته خاص برای ایرانیان، چه تسهیلاتی دیده شده است؟

علیرضا پارسای: یک پیچیدگی بسیار بزرگ آن‌ها را برای اپلای کردن Study permit (از) داخل کانادا حذف می‌کند. کسانی که به‌صورت ویزیتور وارد کانادا می‌شوند تا پیش‌ازاین نمی‌توانستندStudy permit بگیرند و قانون چنین اجازه‌ای را نمی‌داد. فقط یک راه داشت؛ پیش‌نیازی مانند دوره زبان را بگذرانند و بعد به واسطه آن اقدام کنند که هم‌زمان بر و هم هزینه‌بردار بود. حال با این قانون و دستورالعمل جدید اگر کسی به‌عنوان ویزیتور وارد کانادا شود، به راحتی می‌تواند از داخل کانادا درخواست Study permit بدهد بدون اینکه نگران طی شدن پروسه آن باشد البته درهرصورت باید letter of acceptance را بگیرد و «حتماً» پذیرششان از یک دانشگاه، کالج یا مدرسه‌ای باشد که مورد تأیید اداره مهاجرت است. خوبی دیگری هم که دارد معاف شدن از پرداخت ۱۵۵ دلار برای processing study permit است.

تا اینجا تنها درباره کسانی گفتیم که در داخل خاک کانادا هستند اما یک سری از خدمات هم در این بسته اعلام شده که به ایرانیانی می‌دهند که خارج از کانادا و داخل ایران هستند و قصد دارند PR بگیرند و یا بحث شهروندی آن‌ها مطرح است. لطفاً درباره این بخش هم برای ما بگویید.

علیرضا پارسای: یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی که وجود داشت و با این تسهیلات ویژه حل شد؛ در مورد ایرانیانی است که کارت PR آن‌ها باطل‌شده و داخل ایران گیر افتاده‌اند. در حالت عادی (قبلی) این افراد باید درخواست مدرکی را بدهند به اسم PRTD که در بسیاری از مواقع ریجکت می‌شود؛ با این دلیل که «شما به اندازه کافی داخل خاک کانادا نبوده‌اید»؛ ولی الان با این دستورالعمل جدید گفته‌اند که برای شما PRTD را صادر می‌کنیم. یعنی به‌عبارت‌دیگر یک سری از اشکالاتی را که پرونده دارد با دیده اغماض نگاه می‌کنند و اجازه می‌دهند که با PRTD بیایید و آن به اصطلاح Travel document که اجازه می‌دهد بیایند. منت‌ها در این بخش، مهم است که درهرصورت Permanent Resident بوده باشید که کارتش باطل‌شده و می‌خواهد به کانادا برگردد.

در مورد کسی هم که سیتی‌زن است و الان در ایران گیر افتاده و مثلاً پاسپورت کانادایی ندارد، خیلی سریع و در زمان محدود برایش پاسپورت صادر می‌کنند؛ حتی اگر لازم باشد، Certificate of citizenship (گواهی شهروندی) صادر می‌کنند تا به او کمک کنند، خودش را به کانادا برساند.

آقای علیرضا پارسای از شما سپاسگزاریم.